plaatje

De aarde

Dit is informatie over planeten. We beginnen met de Aarde.
De theorie over de platte aarde stelt dat de aarde plat is. Lang werd gedacht dat de Europeanen in de middeleeuwen allemaal dachten dat de aarde plat was. Vooral de kerk zou dit idee verspreid en aangehangen hebben. Tegenwoordig is bekend dat de aarde een bolvormige vorm heeft.

Volgens wetenschappers is de aarde ongeveer 4,56 miljard jaar oud (4 560 000 000 jaar). Deze leeftijd is vastgesteld door het meten van radioactief verval, een erg ingewikkeld maar precieze manier om te meten hoe oud iets is. Het heelal zelf ontstond 13,8 miljard jaar geleden, door de Oerknal. Dat is dus drie keer ouder dan de aarde.
In het begin was de aarde nog vloeibaar maar daarna begon hij hard te worden, de aarde werd een gloeiende bol met een hard laagje. Toen begon de hitte van de aarde langzaam af te nemen totdat er iets met veel snelheid op de aarde afkwam, zo groot als de planeet Mars. Uiteindelijk was er een grote klap waarbij brokstukken zo groot als landen de ruimte in vlogen. Terwijl de aarde zich weer een bol maakte deden de brokstukken dat ook. Zo ontstond de maan.

Mercurius

Dit is informatie over planeten. De tweede planeet is Mercurius.
Mercurius is de planeet in het zonnestelsel met de kleinste en snelste baan om de zon. Het is de kleinste van de acht planeten, nauwelijks groter dan de Maan. Het is net als de Aarde een terrestrische planeet, met een vast oppervlak dat lijkt op de Maan. Opmerkelijk is dat deze kleine planeet een sterk magnetisch veld vertoont. Manen heeft Mercurius niet.

Overdag kan de temperatuur oplopen tot zo'n 400 tot 430 graden Celsius worden. Mercurius is vernoemd naar een god in de Romeinse mythologie.
Mercurius is ongeveer 4,57 miljard jaar oud en is ontstaan uit de zogeheten Zonnenevel, net zoals de andere astronomische objecten in ons zonnestelsel. Zoals net verteld is hij de 1e planeet vanaf de zon.

Venus

Dit is informatie over planeten. De derde planeet is Venus.
Venus is vanaf de zon gezien de tweede planeet van het zonnestelsel. De planeet is vernoemd naar Venus, de Romeinse godin van de liefde. Vanaf Aarde gezien is Venus op de zon en de maan na het helderste object aan de hemel. Vanwege het feit dat Venus net als Mercurius een binnenplaneet is en daarom vanaf de Aarde gezien altijd betrekkelijk dicht bij de zon staat, is Venus alleen zichtbaar gedurende een half tot 4 uur na zonsondergang of vóór zonsopkomst. Daarom wordt Venus ook wel de avondster of morgenster genoemd.

Aan het oppervlak van Venus vind je, net als op aarde, vulkanen en bergen. Ook het binnenste van Venus lijkt op dat van onze thuisplaneet. Venus heeft een ijzeren kern met daaromheen een mantel van heet gesteente en een rotsachtige buitenkorst. Bovendien is Venus ongeveer even groot als de aarde.
Stel dat het astronauten ooit lukt om ondanks de extreme omstandigheden voet op Venus te zetten, wat treffen zij daar dan aan? Ondanks de overeenkomsten tussen Venus en de aarde, vind je op de planeet een compleet andere wereld. Zo komt de zon op Venus op in het westen en gaat hij onder in het oosten, omdat de planeet in tegengestelde richting om haar eigen as draait.

Mars

Dit is informatie over planeten. De vierde planeet is Mars.
Mars is vanaf de zon geteld de vierde planeet van het zonnestelsel, om de zon draaiend in een baan tussen die van de Aarde en die van Jupiter. De planeet is kleiner dan de Aarde en met een (maximale) magnitude van -2,9 minder helder dan Venus en meestal minder helder dan Jupiter. Mars wordt wel de rode planeet genoemd maar is in werkelijkheid eerder okerkleurig. De planeet is vernoemd naar de Romeinse god van de oorlog. Mars is gemakkelijk met het blote oog te bespeuren, vooral in de maanden rond een oppositie. 's Nachts is Mars dan te zien als een heldere roodachtige "ster" die evenwel door haar relatieve nabijheid geen puntbron is maar een schijfje.

Mars heeft een diameter van 6794 kilometer, dat is ongeveer de helft van de doorsnede van de aarde. Daarnaast is het op de planeet een stuk kouder dan bij ons. Je vertrouwde winterjas is niet bestand tegen de gemiddelde oppervlaktetemperatuur op Mars van -63 graden Celsius. De planeet is verder van de zon verwijderd dan de aarde en de atmosfeer is er een stuk dunner, waardoor er minder warmte vastgehouden wordt.
Dat Mars ook seizoenen kent en de dagen er ongeveer even lang zijn, wil natuurlijk niet zeggen dat er leven op de planeet mogelijk is. Maar in de zoektocht naar planeten die geschikt zijn voor buitenaards leven, is Mars wel een belangrijke kandidaat. De tekenen van leven op Mars zijn weliswaar raadselachtig, maar ze zijn er wel. Uit een groot aantal drooggevallen rivierbeddingen, delta’s, meerbekkens en binnenzeeën op Mars is duidelijk geworden dat er ooit heel veel water op het oppervlak van de planeet stroomde. Mogelijk bevonden zich op het noordelijk halfrond van Mars zelfs één of meerdere oceanen, hoewel de meningen daarover verdeeld blijven. Los van de mogelijkheid van een aantal ondergrondse pekelmeren en aquifers ligt het meeste water dat zich nu nog op Mars bevindt, opgesloten in de ijskappen op de beide polen of in ijshoudende lagen onder de grond.

Jupiter

Dit is informatie over planeten. De vijfde planeet is Jupiter.
Jupiter is vanaf de zon de vijfde planeet. Hij is de grootste planeet van het zonnestelsel. Net als Saturnus is Jupiter een gasreus, hij beschikt dus niet over een vast oppervlak. Zoals de aardse planeten terrestrische planeten genoemd worden, worden gasreuzen ook wel Joviaanse planeten genoemd. Deze naam is afkomstig van het Latijnse Iovis, de genitief van de naam Jupiter. Joviaans betekent dus Jupiterachtig of van Jupiter. De planeet is naar de Romeinse oppergod Jupiter genoemd.

Jupiter is met afstand de grootste planeet in ons zonnestelsel. De planeet heeft een doorsnede van 69.911 kilometer en is daarmee elf keer zo breed als de aarde. Anders gezegd: als we de aarde zien als een druif, dan is Jupiter zo groot als een basketbal. Daarnaast is Jupiter ook de zwaarste planeet in ons sterrenstelsel. Hij is meer dan twee keer zo massief als alle andere planeten samen. Op Jupiter zijn de dagen korter, maar de jaren langer dan op aarde. Dit komt doordat Jupiter een stuk verder van de zon staat dan wij. De planeet ligt in de buitenste ring van ons zonnestelsel. De afstand van Jupiter naar de zon is gemiddeld zo’n 778 miljoen kilometer. Ter vergelijking: de aarde draait op een afstand van 150 miljoen kilometer rond de zon.
Jupiter doet er ongeveer twaalf jaar over om een rondje rond de zon te maken, maar draait wel een stuk sneller om zijn eigen as dan de aarde doet. Een dag op Jupiter duurt daarom maar tien uur. Er worden nog regelmatig nieuwe manen bij Jupiter ontdekt. Tot nu toe zijn er tachtig bekend, waarvan er vier (waaronder Ganymedes) een stuk groter zijn dan de rest. Astroloog Galileo Galilei ontdekte deze manen al in 1610, toen hij met een vroege versie van een telescoop de ruimte inkeek. Ook regent het op Jupiter diamanten.

Saturnus

Dit is informatie over planeten. De zesde planeet is Saturnus.
Saturnus is van de zon af gerekend de zesde planeet in het zonnestelsel en op Jupiter na de grootste. Beide zijn gasreuzen en zogenaamde 'buitenplaneten'. Saturnus is vernoemd naar de Romeinse god van de landbouw, Saturnus. Saturnus is vanaf de aarde met het blote oog zichtbaar en al sinds de prehistorie bekend. Saturnus is vanaf de zon gezien de zesde planeet in ons zonnestelsel en ook een van de grootste. Alleen Jupiter is groter. Tussen 2004 en 2017 draaide ruimtesonde Cassini 294 rondjes om Saturnus en verzamelde zo veel nieuwe informatie over de planeet, die negen keer groter is dan de aarde.

Landen op Saturnus was voor de ruimtesonde niet mogelijk, omdat de planeet grotendeels uit gassen en vloeistoffen bestaat, vooral waterstof en helium. Daarnaast zouden de extreme temperaturen op Saturnus een ruimtesonde direct vernietigen. Maar ook vanaf een veilige afstand zijn we veel te weten gekomen over deze gigantische gasplaneet, haar ringenstelsel en tientallen manen. Saturnus staat bijna tien keer zo ver van de zon als de aarde. De jaren duren er dan ook een stuk langer. Pas na 29 aardse jaren is een ronde van Saturnus rond de zon compleet. Een dag is op de gasreus dan weer een heel stuk korter. Lange tijd was het voor astronomen onduidelijk hoe lang een dag op Saturnus precies duurt.
In 2019 kwamen wetenschappers met het antwoord: Saturnus draait in tien uur, 33 minuten en 38 seconden om zijn eigen as.

Uranus

Dit is informatie over planeten. De zevende planeet is uranus.

Uranus is de op twee na grootste en vanaf de Zon gezien de zevende planeet van het zonnestelsel. Deze ijsreus draagt een gelatiniseerde versie van de naam van de Griekse god Ouranos, de personificatie van de hemel in de Griekse mythologie.Wat Uranus echt bijzonder maakt, en anders dan alle andere planeten in ons zonnestelsel, is de kanteling waarmee ze in een baan rond de zon draait. Uranus is de enige planeet bijna horizontaal om zijn as draait, rollend als een bal, in plaats van verticaal of licht gekanteld zoals de aarde en andere planeten.
Deze rotatie, die mogelijk het gevolg is van een botsing met een ander object in de ruimte, zorgt voor bijzondere seizoenen op Uranus. Tijdens een kwart van een jaar op Uranus schijnt de zon direct op een van de polen. De andere pool is in die periode in complete duisternis gehuld. Zo’n donkere winter op Uranus duurt ook nog eens veel langer dan op aarde. De planeet draait in 84 aardse jaren rond de zon, waardoor een seizoen op de planeet 21 jaar duurt. Een dag op Uranus duurt dan weer wat korter: in zo’n zestien uur draait de planeet om haar eigen as. Ook daarin is Uranus een buitenbeetje in ons zonnestelsel. De aarde draait van west naar oost, maar Uranus gaat de andere kant op. Venus is de enige andere planeet die in tegenovergestelde richting roteert.

Ruimtemissies hebben ons een aardig beeld gegeven van hoe Uranus eruitziet. Maar er valt ook nog een hoop te leren over de planeet. Een van de grootste mysteries: is er leven mogelijk op Uranus? Op dit moment acht NASA die kans klein. De druk en temperaturen op en de samenstelling van Uranus zijn volgens de ruimtevaartorganisatie te extreem. Zo is de gemiddelde temperatuur op Uranus -195 graden Celsius. Uranus staat zo ver bij de zon vandaan dat zonlicht er twee uur en veertig minuten over doet om de planeet te bereiken. Ter vergelijking: zonlicht bereikt de aarde al in acht minuten.

Neptunus

Dit is informatie over planeten. De achtste planeet is neptunus.

Neptunus is vanaf de zon gezien de achtste en verst van de zon verwijderde planeet van het zonnestelsel. Hij is zeventien keer de massa van de Aarde, iets zwaarder dan zijn bijna-tweeling Uranus. De planeet draait eens in de 164,8 jaar om de zon. De planeet is vernoemd naar de Romeinse god van de zee. Neptunus was de eerste planeet die met behulp van wiskundige berekeningen werd ontdekt. Aan de hand van voorspellingen van Urbain Le Verrier ontdekte Johann Galle de planeet in 1846.[1] Neptunus wordt beschouwd als ijsreus.
De planeet doet er 248 jaar over om een baan rondom de zon te maken. Net als de aarde draait Neptunus met een lichte kanteling rondom de zon, waardoor de planeet ook vier seizoenen kent. Net als de jaren op Neptunus, duren ook de seizoenen een stuk langer. Op Neptunus zou je veertig jaar lang van de zomer kunnen genieten, maar warm is het er niet: de gemiddelde temperatuur op Neptunus is – 214 graden Celsius.

Ook tegen de zware winden op Neptunus zouden wij als mens niet bestand zijn. Nergens in ons zonnestelsel waait een hardere wind dan op deze ijzige planeet. De windkracht is er zo’n negen keer sterker dan op aarde. Wolken bestaande uit bevroren methaan waaien met een snelheid van tweeduizend kilometer per uur over Neptunus. De kans dat er leven zoals wij dat kennen mogelijk is op Neptunus is dan ook klein.
Er is pas één ruimtevoertuig in de buurt van Neptunus geweest. Voyager 2 van NASA werd gelanceerd op 20 augustus 1977 en vloog in de jaren die daarop volgden door ons sterrenstelsel, langs Jupiter, Saturnus en Uranus. Twaalf jaar later, op 25 augustus 1989, passeerde de ruimtesonde Neptunus. Het was de eerste – en voorlopig laatste – keer dat we de verste planeet in ons zonnestelsel van zo dichtbij konden waarnemen. Voyager 2 ontdekte vijf manen, vier ringen en een grote, donkere storm ter grootte van de aarde. Daarnaast ontdekten de wetenschappers van NASA dat Triton, de grootste maan van Neptunus, een vulkaan van stikstofijs heeft.